مسجد آدینه در جواهرده یکی از مقامات معنوی و تاریخی بی‌نظیر است که گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این بنا که از قدیمی‌ترین مساجد ایران است، ارزش بسیار زیادی از نظر علما دارد و به لحاظ تاریخی، معماری بی‌نظیری دارد. این مسجد در طول زمان به عنوان شاهدی بر تغییرات و رویدادهای مختلف خودنمایی می‌کند. این مکان چند سال پیش بازسازی شده تا مردم همچنان بتوانند به این مکان معنوی سر بزنند و از فضای مذهبی و زیبای آن بهره‌مند شوند. همچنین، در کنار ارزش‌های مذهبی، این مسجد شاهد رویدادهای تاریخی و اجتماعی بسیاری بوده که در پیشرفت و تغییرات جامعه نقش مهمی داشته است.

مسجد آدینه کجاست؟

مسجد آدینه در روستای جواهرده قرار دارد و از مرکز شهر رامسر تا آن مسافتی حدود ۲۵ کیلومتر است. آدرس دقیق این مسجد به‌عنوان یکی از بناهای تاریخی و معنوی منطقه به شرح زیر است:
استان مازندران، شهرستان رامسر، روستای جواهرده، وسط جنگل های سماموس

مسیر دسترسی:
برای مشاهده‌ی مسیر دقیق مسجد آدینه میتوانید از نقشه‌ی زیر استفاده کنید.

معرفی و تاریخ مسجد آدینه

مسجد آدینه در روستای جواهرده و جنوب رامسر واقع شده است. قدمت این مسجد به بیش از ۷ قرن پیش باز می‌گردد. در گذشته، این مسجد با معماری دارواجن و سقف لت‌سر مشهور بود که زیبایی منحصر به‌فردی به آن می‌بخشید. اما متأسفانه، در سال‌های اخیر، این مسجد به دلیل حوادثی دچار آسیب‌هایی شده که باعث تغییرات جدید در معماری آن شده است. اکنون، بنا به صورت بتنی با ظاهری مدرن‌تر در دسترس است. توصیه می‌شود قبل از مسافرت به این مکان، اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه و وضعیت فعلی مسجد آدینه را بدست آورید. از این مسجد می‌توان به‌عنوان یک جاذبه تاریخی و معماری مهم در منطقه اشاره کرد.

قدمت و بازسازی مسجد آدینه

اولین سرنخی که می‌تواند به تاریخ تقریبی ساخت این مسجد اشاره داشته باشد، نام آن است. “آدینه” یک واژه فارسی است که در دوران ساخت این مسجد استفاده می‌شد، و این ممکن است نشان دهنده عدم رواج کلمات عربی در آن زمان باشد. از آنجا که استفاده از کلمات عربی هنوز به میزان گسترده‌ای در این منطقه اتفاق نمی‌افتاد، انتخاب نام “آدینه” برای این مسجد قدیمی احتمالاً ناشی از این واقعیت بود که زبان فارسی و کلمات محلی در استفاده روزمره مردم بسیار پررنگ بوده است.

سرنخ دوم مربوط به شخصی به نام ناصر کبیر می‌شود که در اواخر قرن سوم به هوسم یا رودسر امروزی سفر می‌کند. طبق گفته تاریخ‌نگاران، این شخص دعوت‌نامه‌های بسیاری از افراد گیلان و دیلمان را برای پیوستن به مذهب شیعه دریافت می‌کند. این دعوت‌نامه‌ها و پذیرش آنها ممکن است باعث ساخت مساجدی مانند مسجد آدینه شده باشد. این ارتباط ممکن است تاریخ تأسیس مسجد آدینه را به‌وضوح نشان دهد. با این‌همه، هنوز دقیقاً تاریخ ساخت مسجد آدینه را نمی‌توان به‌دقت مشخص کرد، اما این سرنخ‌ها می‌توانند به تعیین تاریخ تقریبی کمک کنند.

روایت سوم حکایت از حکومت جانشینان حسن صباح در سال ۵۹۰ هجری قمری دارد که به‌مدت پنجاه سال در حومه هوسم (رودسر) فعالیت می‌کردند. این افراد تأکید داشتند که بیشتر از کلمات فارسی و کمتر از کلمات عربی استفاده شود. به همین دلیل، مسجد آدینه می‌تواند یکی از آثار دوره اسماعیلیان باشد.

آخرین بازسازی بنای این مسجد به سال ۱۰۴۵ هجری قمری برمی‌گردد که توسط ملا شریف، معروف به شل آخوند، انجام شده است. این فرد در همین مسجد به‌دنیا آمده و در زمان خودش یکی از بزرگترین علما بوده است.

رسم گلکاری در مسجد آدینه

هر سال، در مسجد آدینه یک رسم مذهبی به نام گلکاری برگزار می‌شود که به طور معمول در روز جمعه مرداد ماه، قبل از اواسط این ماه برگزار می‌شود. این رسم مذهبی به واسطه‌ی جمعیت زیادی که در آن شرکت می‌کنند، جذابیت خاصی دارد. از ویژگی‌های این مراسم می‌توان به پوشیدن لباس‌های نو توسط شرکت‌کنندگان اشاره کرد. در جشن گلکاری مسجد آدینه، افراد منطقه از تمام طبقات جامعه، از بقال فروشان گرفته تا دامداران، فروشندگان سبزیجات و پارچه‌ها به همراه زیارتگران از مناطق گیلان و مازندران، در این مسجد جمع می‌شوند. در گذشته، برگزاری این رسم مذهبی با تأکید بیشتری بر معنویت و ارزش‌های دینی انجام می‌شد که موجب سفر تعداد زیادی از مردم به این مراسم می‌شد.

در روز گلکاری، دامداران شیر دام‌های خود را جمع‌آوری کرده و با گل‌ها ترکیب می‌کنند تا برکت بخشیده و به سلامتی خانواده‌شان اشاره کنند. این فرآیند همراه با صلوات و سلامات به نثر می‌شود که نشان از ارتباط این رسم با اعتقادات و معتقدان به دین می‌باشد. بعد از آماده شدن ترکیب شیر و گل، همه افراد بدون تفاوت سنی یا جنسیت، آستین‌های خود را بالا می‌کشند و شروع به گلکاری در مسجد آدینه می‌کنند. این فعالیت به قول مردم محلی، این مسجد را از هرگونه ناخالصی پاک میکند.

از دیگر فعالیت های اطراف مسجد آدینه

در روز گلکاری، فعالیت‌های دیگری نیز در اطراف مسجد انجام می‌شود. یک بازار سنتی در حاشیه مسجد برپا می‌شود که همه می‌توانند از آن بازار خرید کنند یا کالاهای خود را در آن به فروش برسانند. در گذشته، فعالیت‌های دیگری نیز اجرا می‌شد که شامل مارگیری و لافندبازی بودند. در لافندبازی، یک نفر با لباسی خنده‌دار و چهره‌ای سیاه، جست و خیز می‌کند تا مردم را به خنده بیاندازد. باید توجه داشت که همچون سایر آداب و رسوم، جشن گلکاری نیز به تدریج در حال فراموشی است، زیرا چندین سال است که به دلیل عدم اجرای مردم بومی، برگزار نمی‌شود.

با این حال، این رسم نه تنها یک جشن شادی بلکه بخشی از هویت اجتماعی مردم این منطقه است. به همین دلیل در سال ۱۳۹۳، فرماندار رامسر اقداماتی برای بازسازی این رسم انجام داد. او برنامه داشت که در این سال، همزمان با هفته فرهنگی رامسر و با حضور ۱۰۰ مهمان خارجی، مراسم گلکاری مسجد آدینه به صورت نمادین برگزار شود تا این رسم به یادگاری باقی بماند. ایشان همچنین قصد داشتند که با همکاری سازمان میراث فرهنگی، این رسم قدیمی را به ثبت ملی برسانند.

اکتشافات در مسجد آدینه

یکی از رویدادهای جالب درباره این مسجد، کشف سکه‌های باستانی در محوطه آن است. چندین سال قبل، مسجد آدینه به دلیل آتش‌سوزی شدیدی تخریب شد. در فرآیند بازسازی بعدی، یکی از مقامات محلی اینطور توضیح داد که چند سال پیش، یک فرد محلی حدود صد و چهل عدد سکه نقره و مقادیری از اشیاء باستانی را زیر دیوار جنوبی مسجد پیدا کرده بود. او این موارد را برای فروش به یک فرد دیگر نقل مکان داده بود. این سکه‌ها مربوط به قرن‌های گذشته بودند که این فرد تمام آنها را به فروش رسانده است. علاوه بر سکه‌ها، در جریان بازسازی این بنا، یک کتیبه به خط میخی نیز کشف شده است. اما متأسفانه هنوز نمی‌دانیم که این کتیبه در حال حاضر در اختیار کدام فرد یا موسسه‌ای قرار دارد.

سفر به مسجد آدینه

سفر به مسجد آدینه در جواهرده یک تجربه فرهنگی و مذهبی منحصر به فرد است. این مسجد، یکی از باستانی‌ترین بناهای منطقه رامسر است و به عنوان یکی از نمادهای مهم تاریخ و فرهنگ این منطقه شناخته می‌شود. از نظر معماری، این مکان به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های منطقه تاریخی شناخته می‌شود. بازدید از مسجد آدینه فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ مردم این منطقه است. در این مکان، آثار و روایت‌های باستانی را می‌توان مشاهده کرد که نشان دهنده تاریخچه طولانی و با ارزش این مسجد است.

همچنین، معماری منحصر به فرد و زیبای این مکان، زیبایی و شگفتی بیشتری به سفر شما اضافه می‌کند. هنگام بازدید از مسجد آدینه، فرصتی برای شرکت در مراسم‌های مذهبی و فرهنگی محلی نیز فراهم می‌شود. این مراسم‌ها شامل جشن‌ها، مراسم دینی و فرهنگی متنوعی هستند که به تجربه یک زیارت کامل و ارزشمند تبدیل می‌شوند. با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی مسجد آدینه، پیشنهاد می‌شود قبل از سفر، اطلاعات لازم را در مورد مراسم‌ها، ساعات بازدید و قوانین مربوطه به‌دست آورید تا از بهترین تجربه ممکن در این سفر بهره‌مند شوید.